Każdy posiadacz domowej zielonej dżungli popełnia czasami błędy w uprawie. W tym wpisie przygotowałem dla Was listę najczęściej pojawiających się problemów i możliwych przyczyn ich powstania. Gdy zauważysz, że coś z Twoją rośliną dzieje się nie tak, nie zwlekaj i na podstawie objawów sprawdź, co może być przyczyną problemu. Im wcześniej zostanie zauważony i zdiagnozowany, tym łatwiej mu będzie zaradzić!
Zielona lekcja: obserwuj swoje rośliny
We wpisie „Mój pierwszy raz, czyli nasze roślinne debiuty – gościnnie “Projekt rośliny” i “Roślinne porady”” wskazywałem już, czym się kierować przy wyborze roślin do naszego wnętrza. Dlatego przede wszystkim trzeba dokładnie obejrzeć roślinę tuż przed jej zakupem. Wybieramy rośliny zdrowe, bez śladów obecności szkodników i chorób. Ale nawet pomimo zachowania takich środków bezpieczeństwa nie możemy mieć pewności, że po jakimś czasie od zakupu nie ujawnią się na roślinie niepokojące objawy chorób lub szkodników.
Rozumiem, że wiele objawów chorobowych, takich jakie przebarwienia lub więdnięcie liści, nie jest łatwych w interpretacji. Ale dostaję od Was mnóstwo zapytań o marniejące rośliny wtedy, gdy na ratunek dla nich jest już niestety za późno. Dlatego apeluję: nie doprowadzajmy rośliny do stanu, w którym jedyne, co można zrobić, to ściąć wszystko, co wystaje ponad podłoże i liczyć na cud wskrzeszenia. Obserwujmy nasze rośliny regularnie i działajmy od razu, gdy zauważmy coś niepokojącego, a nie dopiero wtedy, gdy roślina zdaje się już tylko niemo błagać o godne miejsce na kompostowniku.
Z doświadczenia wiem, że w wielu wypadkach wystarczy ograniczyć podlewanie. Pamiętajmy: najskuteczniejszym sposobem sprawdzenia, czy nasza roślina potrzebuje podlania, jest metoda „na palec” (więcej o niej we wpisie „Jak podlewać, aby nie przelewać? O podlewaniu roślin doniczkowych”). Podlewanie wszystkich naszych roślin z uporem maniaka raz w tygodniu, przy zmiennych warunkach zewnętrznych, takich jak temperatura i wilgotność powietrza, i przy rożnym zapotrzebowaniu roślin na wodę, skończyć się musi wcześniej czy później przelaniem niektórych z nich.
Jak zidentyfikować przyczynę złego stanu roślin?
Postawienie właściwej diagnozy nie jest łatwe, ponieważ takie same objawy mogą towarzyszyć różnym przyczynom. W odpowiedzi na zadawane przez Was pytania dotyczące złego stanu Waszych roślin, najczęściej sugeruję przypomnieć sobie, na jakie szkodliwe czynniki narażona być mogła w ostatnim czasie roślinka. Należy zatem odpowiedzieć na pytania:
- Czy roślina była odpowiednio podlewana?
- Czy zagwarantowaliśmy jej odpowiednie stanowisko? Może zbyt długo była w cieniu? A może została wystawiona na kontakt z palącym, letnim słońcem?
- Tak samo uprawiliśmy ją zarówno w lecie, jak i w zimie?
- Posadziliśmy ją do odpowiedniego podłoża?
- Czy nie wystawiliśmy jej przypadkiem w przeciągu (nie wszystkie rośliny to tolerują)?
- Czy zraszasz swoje rośliny i na pewno wiesz, jak to poprawnie robić?
Pytań tak naprawdę jest więcej, a chodzi w nich generalnie o to, aby wychwycić, co się zmieniło w warunkach, w których rosła do tej pory roślina, że aż stało się to powodem jej osłabienia.
Zawsze warto przy okazji poczytać o wymaganiach naszych roślin i warto je spełniać. Wpisy z kategorii „Rośliny” znajdziesz tutaj (klik), a w nich listę warunków korzystnych dla każdego z opisywanych gatunków.
O przyczynach przeróżnych objawów możesz dowiedzieć się z poniższej tabelki. Po odpowiednim zdiagnozowaniu problemu zerknij, czy we wpisach z kategorii „Porady” nie został ten temat już opisany. Możesz również skorzystać z wyszukiwarki w prawym górnym rogu. Jeśli będziesz miał dodatkowe pytania, to zostaw komentarz w dolnej sekcji lub pod konkretnym wpisem – na wszystkie odpowiadam.
Objawy i możliwe przyczyny chorób roślin doniczkowych
Objaw | Możliwa przyczyna |
---|---|
Matowe, zwiędnięte lub pożółkłe liście | Niewystarczająca ilość wody |
Szary nalot na liściach u rośliny, która stoi w miejscu chłodnym i wilgotnym | Choroba grzybowa, szara pleśń |
Pąki kwiatów, które nie zakwitają | Niedostateczna ilość wody i światła |
Pąki żółkną i opadają | Nadmiar lub niedostatek wody, zbytnie nawożenie, zbyt wysoka temperatura, zbyt suche powietrze |
Opadające liście | Zbyt ciemne stanowisko, nadmiar wody w doniczce, zbyt obfite nawożenie, zbyt wysoka temperatura powietrza lub zbyt suche powietrze |
Brązowienie brzegów liści | Zbyt mało światła i wody, nadmierne lub niedostateczne nawożenie, zbyt suche powietrze |
Brązowe kropki lub plamy na liściach | Wciornastki lub mszyce |
Brązowe kropki wkoło doniczki | Odchody gąsienicy |
Szarobrązowe plamy na liściach | Oparzenia spowodowane zbyt ostrymi promieniami słońca |
Zniekształcone liście | Mszyce, wirusy, niewłaściwe podlewanie |
Małe, twarde „tarczki” wzdłuż głównego nerwu liścia i na łodygach | Tarczniki |
Gnicie łodygi | Choroba grzybowa |
Białe kłaczki niby-wełny w pachwinach liści | Wełnowce |
Nieprzyjemny, stęchły zapach wydobywający się z doniczki | Nadmiar wody lub nawozu |
Więdnąca roślina | Niedostateczna ilość wody lub zbyt wysoka temperatura |
Pajęczynki na roślinie | Przędziorki |
Roślina i parapet wkoło rośliny są lepkie | Mszyce |
Czarny nalot na liściach | Odchody mszyc |
Małe, skaczące owady żyjące w podłożu | Skoczogonki |
Miękkie, opadnięte liście, często w niektórych miejscach przezroczyste | Zbyt niska temperatura, uszkodzenie mrozem |
Opuszczone liście, skaczące szkodniki, które pojawiają się najczęściej w zbyt suchym podłożu | Susówki (pchełki ziemne) |
Małe, białe owady, po potrząśnięciu rośliną fruwają | Mączlik szklarniowy |
Małe, czarne, fruwające muszki | Ziemiórki |
Podstawa łodygi zaczyna czernieć i gnije | Choroba korzeni spowodowana przez grzyby chorobotwórcze |
Żółte, wybledzone liście | Niedobór żelaza |
Brązowe, suche końce lub brzegi liści | Niedobór potasu |
Plamy na liściach, jakby po spaleniu | Zbyt ostre słońce, wyziew farb lub lakierów, amoniak ze środków czyszczących |
Blade, prawie białe liście | Niedobór azotu, często również niedobór magnezu |
Biały, mączysty nalot na liściach, gdy roślina jest w suchym miejscu | Choroba grzybowa, mączniak |
Liście zmieniają kolor po zastosowaniu oprysku insektycydem | Zbyt niska temperatura lub użycie insektycydu przy niedotrzymaniu wymaganej odległości |
Opadające kwiaty | Zbyt mała ilość wody |
Roślina nie kwitnie | Za mało światła, nadmiar lub brak nawozu, nadmiar azotu w ziemi; roślina potrzebuje zazwyczaj niskich temperatur i odpowiedniej długości dnia lub okresu suszy |
Roślina nie rośnie | Niedostateczna ilość wody, światła, zbyt rzadkie nawożenie, zbyt niska temperatura, zbyt mała doniczka lub okres spoczynku |
Przywiędnięte liście mogą świadczyć o niedoborze wody.
Zdiagnozowany problem i co dalej?
Po zdiagnozowaniu przyczyny objawów chorób lub szkodników przechodzimy do etapu walki z nimi. Jeśli masz do czynienia z którąś z wyżej wymienionych chorób lub szkodnikiem, to zerknij do wpisów z kategorii „Choroby i szkodniki”, w którym pojawiają się treści w tym temacie.
Chciałbym również, żebyście rozważnie podchodzili do używania środków chemicznych. Niech ich użycie będzie dla Was ostatecznością. Niekiedy lepiej będzie nawet wyrzucić mocno zainfekowaną roślinę, niż przeprowadzać na niej bezcelowy oprysk chemią. Pamiętajcie, że używacie środków chemicznych na własną odpowiedzialność, a każdy oprysk przeprowadzany w domu nie pozostaje bez wpływu na Wasze i Waszych domowników zdrowie, dlatego jeśli roślina nie jest w bardzo złym stanie, spróbujcie najpierw skorzystać z domowych sposobów na pozbycie się chorób czy szkodników. Np. przy niewielkiej inwazji mszyc może pomóc kilkukrotnie przeprowadzony prysznic. W dalszej kolejności sięgnijcie po środki biologiczne (np. w walce z wciornastkami świetnie sprawdzają się Swirski – roztocza, które za kilka złotych można nabyć w niewielkich, zawieszanych na roślinie paczuszkach).
O naturalnych metodach na nawożenie roślin przeczytasz tutaj.
Jeśli żadna z naturalnych metod się nie sprawdza, a nam faktycznie zależy na roślinie, sięgnijmy, przy zachowaniu wszelkich środków ochronnych, po preparaty chemiczne.
Polecam wpisy z kategorii „Pielęgnacja”, w których odnajdziecie informacje na temat poprawnej uprawy roślin doniczkowych. Jeśli będziemy prawidłowo zajmować się naszymi roślinami, to ryzyko, że pojawią się choroby czy szkodniki – znacznie spadnie.
Podsumowując
Uprawa roślin czasami wiąże się z porażkami, dlatego nie załamujmy się, gdy na naszej roślinie zobaczymy szkodnika czy przebarwienia na liściach. Zachęcam za to do regularnego i częstego doglądania swoich roślin, aby szybko zareagować, gdy pojawi się na nich coś niepokojącego.
Mam nadzieję, że z tym wpisem będzie Wam łatwiej zdiagnozować przyczynę problemu z rośliną.
Dajcie znać w komentarzu, czy dopisalibyście coś do powyższej tabelki lub czy chcielibyście, żebym do któregoś z wymienionego problemu powrócił w przyszłości z szerszym wpisem.
Do następnego, cześć!
M.
Źródła inspiracji:
„Kwiaty w moim domu”, wyd. Hachette Polska
„Ilustrowana encyklopedia roślin”, wyd. Agora SA
„Cudowna moc roślin”, F. Bailey, wyd. Filo