Geranium – pachnący skarb z parapetu dla zdrowia i urody

Niezwykle popularna przed wojną, ale jeszcze 20 lat temu była powszechną ozdobą parapetów w szkołach, biurach i mieszkaniach. Dziś jest nieco zapomniana, a jej widok jest rzadkością, ale warto ją mieć w swojej zielonej kolekcji, ponieważ nie tylko pięknie pachnie, ale posiada również prozdrowotne właściwości, które zawdzięcza m.in. olejkom eterycznym. Jak ta skromna roślina doniczkowa może wpłynąć na nasze zdrowie?

Pelargonia pachnąca (Pelargonium graveolens), geranium, anginka, anginowiec czy bodziszka – tyle jest nazw na tę wspaniałą roślinę, a za każdą z nich kryje się ta sama wyjątkowa roślina o pięknie pachnących liściach i interesujących kwiatach. Geranium posiada wiele właściwości, ale zacznijmy od tej dla mnie najciekawszej: geranium to naturalne perfumy do naszych domów! Wystarczy tylko nieznacznie potrzeć liście, aby poczuć zapach przypominający połączenie cytrusów i róży, a są również takie odmiany, które pachną gałką muszkatołową. Zapach ten wydziela się samoistnie i jest na tyle intensywny i przyjemny, że mile wita nas po powrocie do domu już od progu, o ile tylko geranium znajduje się na naszym parapecie.

Geranium znane jest także z właściwości leczniczych. Olejek z geranium jest często wykorzystywany w farmacji i medycynie. Uważa się również, że jest to skuteczny środek na ból ucha. Jest to więc bardzo ozdobna roślina doniczkowa, którą warto hodować i leczniczo stosować!

Geranium – pachnidło z Afryki

Pelargonia szorstka (w języku botaniki geranium to właśnie pelargonia pachnąca lub szorstka) pochodzi z Afryki Południowej, gdzie ten półkrzew może dorosnąć nawet do 1 metra i jest skutecznym orężem do walki z insektami. W takiej formie można ją również spotkać w ciepłych obszarach Rosji czy w słonecznej Bułgarii. Obecnie największe jej uprawy znajdują się w Algierii, Egipcie i Francji. W Polsce uprawiana jest wyłącznie jako roślina doniczkowa.

Roślina ta bardzo rzadko zakwita, ale gdy to się uda, zdobią ją niewielkie kwiaty w jasnym odcieniu różu. Jak wszystkie pelargonie, geranium jest rośliną termoindukcyjną, tzn. kwitnie obficie po dłuższym przebywaniu w niskiej temperaturze. Bez przejścia przez ten okres spoczynku kwitnie słabo a najczęściej wcale.

Dlaczego warto hodować geranium? Właściwości prozdrowotne.

Zminiaturyzowane wersje geranium to dość pospolity widok jeszcze kilka lat temu na wielu parapetach na całym świecie. Pozwólmy wrócić geranium do łask, ta roślina naprawdę na to zasługuje! Powodów jest kilka. Przede wszystkim jest to roślina wciąż łatwo dostępna, bezproblemowa w pielęgnacji i tania. Możesz poprosić posiadacza geranium o szczepkę, ponieważ łatwo się ukorzenia, a potem łatwo rozmnażać (o czym później). Ponadto anginka roztacza wokół siebie woń, którą nasze receptory węchu odbierają jako świeżą i piękną, a której nie lubią komary! Geranium posiada również szereg zastosowań leczniczych.

Na blogu pisałem już o aloesie zwyczajnym i jego magicznych właściwościach, więcej możesz przeczytać we wpisie „Aloes zwyczajny jest całkiem nadzwyczajny”.

Przede wszystkim geranium posiada niezwykle silne właściwości bakteriobójcze, antywirusowe i przeciwgrzybicze. Medycyna ludowa uznaje tą roślinę za skuteczny lek przeciwko wielu infekcjom. Do ich zwalczania stosuje się wywar z liści geranium, olejek geraniowy, ekstrakty czy hydrolat. Dość szerokim uznaniem cieszy się również nalewka z geranium, którą można stosować profilaktycznie i wspomagająco, a którą łatwo przyrządzić w domu. Już kilka listków geranium dodanych do herbaty nada jej szczególnych walorów aromatycznych. Sprawdźcie sami!

Geranium wykorzystuje się od dawien dawna w medycynie ludowej. Przy schorzeniach reumatycznych, ze świeżych liści, sporządza się okłady na bolące miejsca. Stosowanie olejków poleca się przy leczeniu chorób układu oddechowego, przeziębień, grypy czy kataru. Pozytywne działanie geranium może pomóc w złagodzeniu stanów nerwowych. Działa ono rozluźniająco i uspokajająco. Wdychanie aromatu liści przyczynia się do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi.

Zalet geranium jest tak wiele, że dostrzegli je producenci kosmetyków. Na bazie olejków eterycznych pozyskanych z tej rośliny powstaje wiele mydeł, perfum i kremów pielęgnacyjnych.

Anginka na anginę?

Jak wskazuje już jedna z nazw tej rośliny, anginkę możemy zastosować wspomagająco podczas leczenia anginy i innych chorób gardła oraz górnych dróg oddechowych. Najprostszym ze sposobów użycia geranium / anginki w walce z chorobą jest zwinięcie listka (lub kilku) w kulkę i umieszczenie w zewnętrznej części ucha. Uważaj, żeby zwitek nie przedostał się do środka. Takie zastosowanie geranium pomaga pozbyć się bólu i pozbyć się drobnoustrojów przy pierwszych objawach zapalenia ucha.

Uwaga!
Zanim zaczniesz korzystać z dobrodziejstw olejków eterycznych geranium warto skonsultować się z lekarzem. Ich działanie jest bardzo silne i wymaga umiejętnego i rozsądnego stosowania!

Przepis na napar z liści z geranium

W krajach śródziemnomorskich wykorzystuje się geranium także w kuchni, gdyż wzbogaca smak sosów, kremów czy dżemów. W cukiernictwie roślina ta wykorzystywana jest do produkcji olejków aromatyzujących. Niektórzy, jak wspomniałem, dodają świeże lub pokruszone liście do herbaty, aby nadać intensywniejszego i ciekawszego aromatu. Żeby wykorzystać właściwości lecznicze anginki, możemy pić przygotowany z jej liści napar.

Lista składników:

• 5 świeżych liści geranium lub 1 łyżeczka suszonych,
• 1 szklanka wody,
• opcjonalnie dla nadania dodatkowego smaku: kilka goździków i kawałek laski cynamonu.

Sposób przygotowania:

1. Umieść liście w naczyniu,
2. zalej je gorącą, lecz nie wrzącą wodą,
3. odstaw do zaparzenia na ok. 10 minut i już!

Kilka prostych kroków i napar z liści geranium gotowy do picia 😉 Pochwal się w komentarzu, jeśli zdecydowałeś się na jego zrobienie i napisz, jak smakował!

A może nalewka z geranium?

W domowym zaciszu idealnie sprawdzi się także nalewka z geranium, którą możemy przygotować z jej liści. Wystarczy że je posiekamy i zalejemy wódką na około 10 dni. Taki specyfik pije się w dawce kilka kropelek dziennie, ale dobrze sprawdzi się również do herbaty. Nalewka ma działanie wzmacniające, obniża ciśnienie krwi. Nie jest ona szczególnie smaczna, ale jej zastosowanie jest bardzo szerokie i wielu posiadaczy geranium ją sobie chwali. Taka nalewka może być również traktowana jako maść na bolące stawy – wetrzyj ją w miejsce zapaleń stawów lub stłuczeń.

Domowe zastosowanie geranium jest bardzo szerokie, a olejki pozyskane z tej rośliny są dostępne również w aptekach czy sklepach zielarskich. Pelargonium graveolens to jedna z najczęstszych wykorzystywanych roślin w kosmetyce i farmacji.

Porady Zazieleni – jak dbać o geranium?

Nie jest to wymagająca roślina, ale warto zwrócić uwagę na kilka podstawowych zasad podczas jej pielęgnacji. Geranium jest rośliną całoroczną, dlatego możemy mieć dostęp do jej leczniczych właściwości nie tylko wiosną i latem, ale też zimą, gdy może być nam najbardziej potrzebna.

Wymagania i sposoby uprawy

• Dobrze rośnie w temperaturze pokojowej, zimą jednak wymaga obniżenia temperatury (3-5°C). Mimo, że jest uprawiana jako roślina doniczkowa i pokojowa, można geranium wystawić w okresie letnim na balkon, werandę czy wstawić do ogrodu.
• Uwielbia słońce. Jak wszystkie pelargonie, uprawiana w cieniu słabo rośnie, nie pachnie, nie kwitnie, a jej pędy nadmiernie się wyciągają. Roślina idealnie sprawdzi się na parapecie południowym bądź wschodnio-południowym, w miejscu ciepłym. Można również uprawiać w półcieniu, lecz nie będzie rosła tak bujnie i straci na intensywności zapachu.
• Dobrze rośnie w każdej żyznej ziemi ogrodowej. Roślina preferuje podłoże przepuszczalne, gdyż nadmiar wody może być dla niej szkodliwy i może powodować gnicie i choroby grzybowe. Do podłoża warto dołożyć garść żwiru, co spowoduje lepszą przepuszczalność. Pamiętaj, aby na dno doniczki wsypać warstwę keramzytu, w celu zapewnienia dobrego drenażu.

O przesadzaniu i doboru odpowiedniej mieszanki do roślin możesz przeczytać we wpisie „Przesadzanie roślin doniczkowych – porady krok po kroku”.

• Geranium jest wrażliwe na nadmiar wilgoci w glebie, dlatego nadmierne podlewanie bardziej mu szkodzi, niż okresowe przesuszenie gleby.
• Jest nieodporne na mróz, dlatego pamiętaj, żeby po okresie letnim przenieść roślinę w chłodne miejsce, lub, jeśli nie masz do tego warunków, na nasłoneczniony parapet.
• Nawozimy w okresie wiosennym i letnim (nie dłużej niż do końca sierpnia), co 2-3 tygodnie płynnymi nawozami wieloskładnikowymi, najlepiej specjalnymi do pelargonii.
• Podlewamy co 7-10 dni małymi dawkami wody. Zasychające i żółknące dolne liście są sygnałem, że roślina ma zbyt sucho.
• Co wiosnę postaraj się przesadzać roślinę do nowej doniczki, większej od poprzedniej o 1-2 numery.

O doborze odpowiedniej doniczki dla Twojej rośliny i poradach z nimi związanymi znajdziesz we wpisie „Jaka doniczka dla mojej rośliny”.

• Systematycznie przycinaj wierzchołki pędów, wtedy geranium będzie się lepiej rozkrzewiać. Starsze okazy można silniej przyciąć.

Rozmnażanie geranium

Geranium można dość łatwo rozmnożyć za pomocą sadzonek pędowych, które można pozyskać z młodych pędów przez cały rok (z wyjątkiem zimy). Pobierz sadzonkę i umieść w wodzie (pamiętaj o dość częstym zmienianiu wody), a po ukazaniu się korzeni wsadź ją do ziemi, by zaczęła się rozwijać.

Możesz też do ukorzenienia przygotować mieszankę torfu z piaskiem i trzymać sadzonkę w temperaturze pokojowej.

Wiosna to czas wielu prac w naszych ogrodach i przy domowych kolekcjach, dlatego jeśli chcesz być na bieżąco i sprawdzić, jakie prace czekają na Ciebie w przyszłych miesiącach, zerknij do wpisu „Kalendarz Zazieleni cz. 1 (styczeń – czerwiec)”.

Podsumowując

Roślina ta była popularna w Polsce w latach 30 XX wieku, ostatnio straciła na atrakcyjności. Niezasłużenie! Geranium zachwyci nas nie tylko swoimi jasnozielonymi, głęboko powycinanymi liśćmi, ale też wprowadzi do naszego domu przyjemny zapach. Jest to jedna z roślin o najszerszym zastosowaniu, która sprawdzi się w wielu przypadkach. Jej uprawa nie zajmuje wiele czasu, a korzyści płynące z pielęgnacji są bardzo duże!

Posiadasz w swojej kolekcji geranium? Pochwal się w komentarzu, jak je wykorzystujesz 😉
M.