Poinsecja to bez wątpienia najpopularniejsza doniczkowa roślina bożonarodzeniowa. Dostępna w prawie każdym supermarkecie, w niektórych domach zastąpiła choinkę, stając się nowym, zielonym symbolem Świąt. Popularnie zwana Gwiazdą betlejemską, umiejętnie prowadzona doczekać może kolejnego Bożego Narodzenia.
Roślina ta należy do rodziny Euphorbiaceae, czyli wilczomleczowatych. Przeżywa ostatnio renesans popularności i od kilku tygodni dostępna jest w większości nie tylko ogrodniczych sklepów. A nie zawsze tak było.
Wilczomlecz nadobny (lub wilczomlecz piękny), bo tak brzmi pełna nazwa gatunkowa tej rośliny, pochodzi z Meksyku i Gwatemali. Tam, w warunkach dalekich od zimowych, roślina dorasta nawet 5 metrów wysokości! Rośnie w miejscach wilgotnych, gorących i gęsto zalesionych, także w górach do 2600 m n.p.m. Gatunek ten jest odporny na susze (ale nie na suche powietrze!).
Poinsecja, odkryta w latach 20. XIX wieku, przetransportowana został najpierw do Stanów Zjednoczonych. Zyskiwała na popularności wraz z postępującą komercjalizacją Świąt Bożego Narodzenia, ale prawdziwy boom nadszedł w połowie XX wieku, gdy wprowadzono odmiany przystosowane do pomieszczeń strefy umiarkowanej. Roślina ta jest uprawiana również jako roślina ogrodowa.
Ciekawostka Zazieleni! Nazwa rośliny „Poinsecja nadobna” pochodzi od nazwiska pierwszego ambasadora USA w Meksyku – Joela Robertsa Poinsetta. To on odkrył i opisał ten gatunek i jako pierwszy przywiózł go do USA. Natomiast nazwa „Gwiazda betlejemska” pochodzi oczywiście od jej wyglądu – główne podkwiatki wybarwiają się na czerwono i kontrastują z niższymi, przez co przypominają w swoim wyglądzie gwiazdę.
Dzięki szalonej popularności, pod względem gospodarczym jest to najważniejsza roślina doniczkowa na świecie!
Opis rośliny
Roślina ta dostępna jest w różnych wariantach, różniących się od siebie kolorem przykwiatków czy wzrostem. Dostępne na rynku są rośliny od kilkunastu centymetrowych do nawet półmetrowych. Kwiaty poinsecji są niepozorne i zebrane u szczytu baldachy. To, co najciekawsze, to barwne liście w rozmaitych kolorach, zwane przykwiatkami, które znajdują się bezpośrednio pod kwiatostanem. Roślina ta kwitnie, gdy dni stają się krótsze. W Polsce i w ogóle na półkuli północnej przypada to na okres zimowy, dlatego też producenci dostarczają te rośliny w okresie świątecznym.
Poinsecja to roślina wieloletnia, która – jeśli ma cieszyć wyglądem przez kolejne Święta – musi przejść przez okres spoczynku. To także „roślina dnia krótkiego”, czyli do kwitnięcia potrzebuje przez około dwa miesiące przebywać w ciemności przez 8 do 16 godzin na dobę (w zależności od odmiany). Kwitnienie przypada więc na okres od listopada do stycznia, a owocowanie trwa do kwietnia.
Uwaga Zazieleni! Poinsecja jest rośliną trującą! Trzymaj ją z daleka od małych dzieci czy zwierząt i uważaj na mleczny sok, który wypływa z tkanek rośliny przy ich uszkodzeniu! Czasami także wywołuje reakcje alergiczne (wysypka).
3 zasady, których należy przestrzegać podczas zakupu Gwiazdy betlejemskiej
Dzisiaj możemy spotkać bardzo dużo odmian tej rośliny – od przykwiatków czerwonych, różowych, łososiowych, kremowych, czy nawet białych do dwukolorowych. W każdym przypadku, aby uniknąć przykrej sytuacji, w której po przyniesieniu rośliny ze sklepu zrzuca ona liście, wystarczy podczas zakupów przestrzegać tych oto reguł:
- Wybierz roślinę, u której kwiatki właściwe (nie podkwiatki) nie są przekwitnięte, czyli zobacz, czy są jeszcze w fazie pąków. Jeśli odpadły już od szypułki – wybierz inny egzemplarz. Dzięki temu dłużej się będziesz się cieszył pięknym wyglądem tej uroczej rośliny podczas kwitnienia.
- Zabezpiecz roślinę przed mrozem. Zazwyczaj egzemplarze sprzedawane są owinięte w papier, ale jeśli masz taką możliwość, poproś o dodatkowe zabezpieczenie. Nie zaszkodzi owinąć roślinę nawet dwiema czy trzema warstwami papieru, nawet jeśli do pokonania mamy tylko drogę ze sklepu do zaparkowanego w pobliżu auta.
- Po przyniesieniu rośliny do domu nie odwijaj rośliny od razu z papieru. Poczekaj, aż roślina przyzwyczai się do wyższej temperatury. Szok termiczny mógłby spowodować zżółknięcie i opadnięcie dolnych liści.
Ciekawostka Zazieleni! 12 grudnia, w dzień rocznicy śmierci Joela Robertsa Poinsetta, w Stanach Zjednoczonych obchodzony jest „Narodowy Dzień Poinsecji” (National Poinsettia Day). Przypadkowo tego samego dnia w Meksyku poinsecje są wykorzystywane jako ozdoba podczas święta Najświętszej Maryi Panny z Guadalupe (Día de la Virgen de Guadalupe).
Wymagania i warunki
Jeśli nie chcemy, żeby nasza Gwiazda betlejemska była gwiazdą tylko w okresie świątecznym (a w styczniu wylądowała w worku na śmieci), to musimy zagwarantować jej odpowiednie warunki.
Jakie stanowisko?
Ustaw roślinę w jasnym miejscu, ale nie na pełnym słońcu. Miejsce to również nie powinno być narażone na przeciągi i gwałtowne zmiany temperatury – w związku z tym parapet nie będzie najlepszym pomysłem. Jeśli chcemy, żeby roślina ozdobiła nasz stół wigilijny, to oczywiście możemy ją na nim postawić na te kilka godzin, ale pamiętajmy, żeby po świątecznym posiłku odstawić w ją w jaśniejsze miejsce.
Jak podlewać?
Staraj się utrzymać stale lekko wilgotne podłoże. Po podlaniu (odstaną wodą) najlepiej wylać to, co spłynęło do podstawki. Korzenie Poinsecji są wrażliwe i podatne na gnicie. Ja, z obawy przed przelaniem, staram się lekko przesuszać ziemię przed kolejnym podlewaniem.
Kiedy i jak nawozimy?
Gwiazdę betlejemską można zasilać, żeby zachowała intensywność kolorów. Nie spowoduje do powstanie nowych kwiatów. Zastosuj nawozy zimowe, czyli takie, które zawierają mało azotu. Natomiast latem nawozy dla gatunków kwitnących lub uniwersalnych w domu.
Jakie podłoże?
Przesadzanie zaleca się wykonywać w marcu. Najodpowiedniejszym podłożem będzie mieszanka ziemi ogrodowej, piasku i torfu (w proporcji 1:1:1).
Zabawa w ogrodnika: Jak sprawić, żeby Poinsecja przetrwała do przyszłych świąt, poradnik krok po kroku
Jest to dość trudne do wykonania w warunkach domowych, bez szklarni, ale nie niemożliwe. Zazwyczaj roślina ta jest traktowana jako jednorazowa ozdoba na ok. 3 okołoświąteczne miesiące. Problemem jest zbyt niska wilgotność powietrza w sezonie grzewczym, który doprowadza do żółknięcia liści. Aby tego uniknąć zalecam postawić roślinę na podstawce ze stale wilgotnym żwirem lub w mocno nawilżanym pomieszczeniu. Żeby Poinsecja doczekała z nami kolejnych Świąt, warto także:
- W okolicy stycznia przyciąć roślinę nad 2-3 oczkiem (pąkiem) – w przypadku formy krzaczastej. Natomiast u form jednopędowych tniemy o jedno oczko wyżej, czyli nad 3-4 pąkiem, nie martwiąc się zanadto, gdy nie pozostanie po tym ani jeden liść.
- Przenieść roślinę w chłodne miejsce. Temperatura w okresie spoczynku to od 12 do 15°C. Miejsce to może być ciemne. Nie podlewamy.
- Po około trzech miesiącach, w marcu, przynosimy roślinę do mieszkania.
- Przesadzać do nieco większej doniczki i zaczynamy podlewać.
- Jeśli roślina będzie miała 4-6 nowych liści, to przycinamy ją nad 2-3 liściem (nie bój się, po jakimiś czasie rozkrzewi nam się nawet lepiej).
- Po miesiącu od przesadzenia wznawiamy nawożenie. Zasilamy raz w tygodniu lub co drugie podlewanie (dawka zmniejszona o połowę).
- W lecie możemy wystawić roślinę na balkon, ale tylko pod warunkiem, że jest zacieniony i osłonięty od wiatru.
- Aby znów cieszyć się Gwiazdą betlejemską w grudniu, w październiku przenosimy roślinę do miejsca, do którego światło docierało tylko na około 10 godzin (lub nakrywamy roślinę np. kartonem). Proces ten wykonujemy codziennie, przez miesiąc – później dzień jest już na tyle krótki, że nie trzeba tego samemu robić, a roślina zaczyna nam pięknie wybarwiać przykwiatki.
Rozmnażanie
Wilczomlecz nadobny rozmnaża się za pomocą sadzonek pędowych. Wybieramy takie pędy, które zawierają od 2 do 4 węzłów (dłuższe niż 15 cm). Proces ten wykonujemy od kwietnia do lipca, przy czym od czerwca roślina ta pozwala uzyskać jednopędowe rośliny doniczkowe, które później trafiają na zimę do sklepów. Przed wsadzeniem do przygotowanego wcześniej podłoża (mieszanka ziemi ogrodowej, piasku i torfu), wsadzamy ucięte końce do wody o temperaturze około 45°C, tak aby wyciekł sok, który spłukujemy później pod bieżącą wodą. Usuwamy blaszkę dolnego liścia. Można pomóc roślinie się ukorzenić za pomocą ukorzeniacza. Temperatura podłoża powinna być wyższa niż temperatura powietrza, tj. powinna wynosić 24-28°C. Miejsce ukorzeniania przykrywamy folią. Podlewamy umiarkowanie. Po około miesiącu sadzonki są już ukorzenione. Pamiętaj o zraszaniu, zamgławianiu i zacienianiu rośliny.
Choroby i szkodniki
Przed zakupem obejrzyj dokładnie roślinę, czy nie posiada „pasażerów na gapę”. Mszyce, wełnowce (białe, „kłębuszkowe waty”) czy tarczniki (małe tarczki, a liście lepkie). Utrapieniem rośliny może być również mączlik. Jeśli zdecydujemy się na dalszą uprawę rośliny, to musimy ją obserwować. Żółkniejące liście mogą być objawami niedoboru azotu i częściowo wapnia. Białe końcówki liści i podkwiatów to również efekt niedoboru wapnia. Natomiast zniekształcone licie to wynik uszkodzenia jeszcze w fazie pąków lub młodego liścia, a nawet kłopotów z nawożeniem fosforowym.
Podsumowując
Jak widzisz roślina ta do dłuższej uprawy jest dość wymagająca, ale jeśli tak jak ja, kochasz rośliny i bijesz się z myślami za każdym razem, gdy musisz jakąś wyrzucić, zastosuj się do kilku prostych zasad, a może Gwiazda betlejemska zostanie u Ciebie tym razem na dłużej?
Posiadasz Gwiazdę betlejemską jako dekorację na wigilijny stół? A może udało Ci się przetrzymać roślinę do kolejnych Świąt? Daj znać w komentarzu!
Wesołych Świąt!
M.
Wstawiłem ją na chłodne miejsce ii nic się nie stało. Często otwieram okno gdy na dworze 5-8 C. I nic się Gwiazdą betlejemską nie dzieje. Podlewam mało raz na 4 dni pół szklanki wody.
Cześć, dziękuję za wskazówki! Pozdrawiam i do zobaczenia na blogu 😀