Fikus wierzbolistny – niedoceniona piękność o wąskich liściach

Fikusy, chociaż pochodzą z tropików, są jednymi z najłatwiejszych roślin w domowej uprawie. Są silne, dobrze sobie radzą z suchym powietrzem i sprawdzą się także w biurach. U wszystkich odmian fikusów najbardziej dekoracyjne są liście, duże i zielone przez cały rok. W tym wpisie przyjrzymy się fikusowi wierzbolistnemu, którego liście są co prawda mniejsze, ale uroku nie sposób mu odmówić!

Fikusy – przegląd najpopularniejszych gatunków

Fikusy (Ficus) rosną chyba w prawie każdym polskim domu, w którym uprawiane są rośliny, co nie powinno dziwić, bo są niezwykle dekoracyjne, a przy tym niewymagające i tanie. Poszczególne gatunki różnią się znacznie kształtem i rozmiarem tak, że niektóre są do siebie w ogóle niepodobne. Można je kupić w formie małych krzewów albo jako dojrzałe już drzewa. Gwiazda dzisiejszego wpisu, fikus wierzbolistny w domowych warunkach potrafi dorosnąć nawet do 2-3 metrów! 🙆🏻‍♂️

Znanych i opisanych jest obecnie ok. 800 gatunków fikusów/figowców, ale tylko część z nich została przystosowana do uprawy w domowych warunkach. Na sklepowych, również dyskontowych półkach najczęściej dostępne są: 

1. fikus sprężysty (Ficus elastica) – najpopularniejszy pośród wszystkich fikusów. Przeważnie w odmianie o zielonych liściach (Ficus elastica “Robusta”), ale szeroko dostępne są także biało marmurkowe (Ficus elastica “Tineke”), a nawet różowe (Ficus elastica “Belize”), 
2. fikus lirolistny (Ficus lyrata) – to gatunek o wyjątkowo dużych liściach (do ok. 30 cm),
3. fikus benjamina (Ficus benjamina) ma pięknie zwieszające się gałązki z drobnym ulistnieniem. Uprawiany w odpowiednich warunkach potrafi już po około 5 latach urosnąć do rozmiarów niewielkiego drzewka.

Na ich tle fikus wierzbolistny to stosunkowo mało popularny gatunek, a szkoda, bo ma gęste, stale zielone i niezwykle dekoracyjne, wąskie liście, a po osiągnięciu nawet pokaźnych rozmiarów nie przytłacza i harmonizuje z wnętrzem.

Ciekawostka Zazieleni! 👨🏻‍🌾
Po odłamaniu liścia figowca w miejscu zranienia zauważyć można biały, gęsty sok. Wiedzieliście, że zawiera on kauczuk? Kiedyś figowce były zresztą uprawiane także dla pozyskania tego surowca, ale plantacje fikusów zostały wyparte przez bardziej zasobne w kauczuk drzewa kauczukowe (Hevea brasiliensis). 

Mimo generalnie łatwej uprawy, fikusy potrafią być wybredne i fikus wierzbolistny nie jest tu wyjątkiem, dlatego ważne jest, byśmy wiedzieli, jak się nim zaopiekować. Odpowiednia pielęgnacja i właściwe stanowisko sprawią, że zamiast “łysiejącej” łodygi będziemy przez lata cieszyć się pięknym i zdrowym fikusem.

Fikus wierzbolistny vs. fikus wąskolistny

Fikus wierzbolistny (Ficus binnendijkii) w naturze porasta Indie, Azję wschodnią i Chiny, gdzie osiąga wysokość nawet kilkunastu metrów! Bywa nazywany fikusem wąskolistnym, ale w sklepach najczęściej sprzedawany jest jako wierzbolistny, do tego w odmianie “Alii” (Ficus binnendijkii “Alii”). Odmiana “Alii” charakteryzuje się kolumnowym, zwartym i krzaczastym pokrojem. Przed zakupem warto upewnić się, że roślina ma zdrowe, ciemnozielone liście pozbawione niepokojących przebarwień lub żółknących końcówek 🌿

Pamiętajmy, że jest to roślina długowieczna i po kilku latach może dorosnąć do sporych rozmiarów, nawet do 2-3 metrów wysokości. Największą dekoracją tego gatunku fikusa są oczywiście podłużne, zwisające liście, które wyglądem przypominają liście bambusa lub wierzby płaczącej (stąd nazwa gatunku tego fikusa – wierzbolistny).

Fikus wierzbolistny. Jak uprawiać?

Fikusy stanowią niezwykłą dekorację naszych wnętrz tylko wtedy, gdy posiadają gęste, zielone i zdrowe ulistnienie. Błędy w uprawie skutkują obumieraniem i odpadaniem kolejnych liści, aż w końcu fikus zaczyna straszyć gołą łodygą. Jak tego uniknąć?

Stanowisko i temperatura

Fikus wierzbolistny powinien stać w jasnym miejscu, ale wiosną i latem bezpośrednio padające na niego słońce może mu zaszkodzić. Uprawiany przy oknie południowym powinien być od niego odsunięty o ok. 1-2 metry. Swój egzemplarz z sukcesem uprawiam przy dużym oknie balkonowym skierowanym w kierunku wschodnim, ale nawet rano nie padają na niego bezpośrednio promienie słoneczne. Dobrym miejscem dla fikusa wierzbolistnego będzie także parapet okna północnego.

Optymalna temperatura, którą powinniśmy latem zagwarantować fikusowi, to 20-25 st. C. Zimą nie powinna spaść poniżej 15 st. C, gdyż w niższych temperaturach fikus może odrzucić liście. 

Uwaga Zazieleni! 🌤️
Fikusy są wrażliwe na zmieniające się warunki, dlatego zawczasu warto wybrać dla niego odpowiednie miejsce do rozwoju – z dala od przeciągów, zmieniających się temperatur oraz zbyt mocnego lub zbyt słabego oświetlenia. Niech w jednym miejscu, nie przestawiany rośnie jak najdłużej! 

Podlewanie i nawożenie 

W okresie wzrostu rośliny, czyli wiosną i latem, podlewamy dość często, nawet dwa razy na tydzień. Przed każdym podlaniem należy sprawdzić palcem lub drewnianym patyczkiem, czy podłoże zdążyło przeschnąć na 3-4 cm w głąb doniczki. 

Co drugie podlewanie (w okresie wzrostu) do wody dodajmy nawozu np. do roślin zielonych, stosując się do instrukcji załączonej przez producenta. Wybór nawozów jest przeogromny, dlatego zagubionych w tym temacie odsyłam do wpisu “Nawożenie roślin doniczkowych. Jak, czym i dlaczego warto zasilać swoje rośliny?”.

Zimą ograniczamy podlewanie do minimum i zaprzestajemy nawożenia. Fikusy są wrażliwe na przelanie, dlatego tak ważne jest zminimalizowanie nawadniania w okresie jesienno-zimowym. Jeśli nie masz pewności, czy nadeszła pora podlewania, to dla świętego spokoju odłóż tę czynność na następny dzień. Fikusy wierzbolistne lepiej znoszą okresowe przesuszenie, niż nawet jednokrotne przelanie 💦

Podłoże i przesadzanie 

Młode egzemplarze fikusów wierzbolistnych przesadzamy każdej wiosny. Podczas tego zabiegu postarajmy się nie uszkodzić korzeni ani nadmiernie w nich nie grzebać, gdyż fikusy są na to wyjątkowo wrażliwe.

Korzenie fikusa wierzbolistnego, jak i wszystkich jego kuzynów, lubią mieć dostęp do powietrza, dlatego lepiej nie próbujcie stosować nieprzepuszczalnego podłoża uniwersalnego. Można je za to potraktować jako bazę do stworzenia idealnej dla fikusów mieszanki, na którą składają się: gleba, perlit/wermikulit oraz piasek/żwir w proporcjach 3:1:1. 

Porada Zazieleni! 🪴
Od kilku lat staram się uprawiać rośliny ekologicznie, dlatego całkowicie zrezygnowałem z ziemi na bazie torfu. W beztorfowym podłożu najlepiej sobie radzą rośliny nie wymagające kwaśnego podłoża, w tym właśnie fikusy! Więcej o moim eko-podejściu do uprawy roślin przeczytasz we wpisie “Setny wpis! Moja pasja, trendy i sekrety uprawy roślin”. 

Przycinanie i rozmnażanie 

Fikus wierzbolistny nie wymaga przycinania, ale jeśli chcemy zachować jego gęsty i zwarty pokrój warto taki zabieg wykonać, najlepiej wiosną. Odciętych pędów nie wyrzucamy, a ukorzeniamy ✂️

Rozmnażać fikusa najłatwiej jest z sadzonek wierzchołkowych. Wybieramy pędy o długości ok. 15 cm, usuwamy dolne liście (w tym miejscu wyrosną korzenie) i umieszczamy w lekkim i dobrze przepuszczalnym podłożu. Można zastosować ukorzeniacz lub inny środek wspomagający rozwój korzeni. Wybieramy możliwie małą doniczkę. Nową sadzonkę ustawiamy w jasnym i ciepłym miejscu (ok. 25-30 st. C). Po kilku miesiącach ukorzeniania fikus powinien posiadać silne korzenie. Po tym czasie możemy przesadzić sadzonkę fikusa do docelowego podłoża i cieszyć się nową rośliną! 🤩

Zabiegi pielęgnacyjne fikusów 

Największą ozdobą fikusów są liście, za sprawą których rośliny wyglądają majestatycznie. Liście powinny być połyskliwe, skórzaste i intensywnie zielone. Są dla rośliny cenne, dlatego warto pamiętać o ich starannej pielęgnacji.

Jakie zabiegi pielęgnacyjne wykonuję u swoich fikusów?

• przecieranie liści fikusów wilgotną szmatką w celu pozbycia się kurzu. Jest to bardzo ważne, gdyż kurz zapycha aparaty szparkowe liścia, utrudniając tym samym wymianę gazową (pobierania dwutlenku węgla i wydzielania tlenu). Do wody, którą wykorzystujemy do moczenia szmatki, możemy dodać kilka kropel cytryny,
• prysznic letnią wodą, szczególnie latem, jest idealny dla naszych fikusów, aby pozbyć się z nich kurzu. Należy przy tym pamiętać o zabezpieczeniu podłoża, np. workiem foliowym, przed nadmiarem wody.
• stosowanie środków ochrony roślin – od wielu miesięcy stosuję Canna Cure, czyli środek, który tworzy naturalną warstwę ochronną na roślinach. Dodatkowo eliminuje on szkodniki (wciornastki, mszyce i przędziorki), pleśń i stymuluje roślinę do wzrostu. Jest przy tym w 100% naturalny!
• roztwór z olejku neem jest alternatywną, naturalną metodą ochrony przed szkodnikami i poświęciłem mu osobny wpis: “Olejek neem – najlepsza biologiczna metoda na walkę ze szkodnikami. Jak go stosować?”. Przygotowanym roztworem z olejku przecieramy od czasu do czasu liście fikusów,
• przycinanie pędów – zabieg ten wykonujemy, gdy chcemy, aby fikus się rozkrzewił, był gęstszy, obszerniejszy i posiadał bardziej harmonijny pokrój. Taki zabieg przeprowadzamy wiosną, a odcięte pędy ukorzeniamy. 

Porada Zazieleni! 💚
W odpowiednich warunkach fikusy potrafią szybko przyrastać i w którymś momencie trzeba będzie pomyśleć o zamontowaniu podpórki. We wpisie “Podpory dla roślin doniczkowych – paliki, tyczki, drabinki i wiele więcej” znajdziesz wiele ciekawych inspiracji i porad w tym temacie.

Problemy w uprawie fikusa wierzbolistnego

Jak już wcześniej wspominałem, fikus wierzbolistny jest wrażliwy na przelanie i zmieniające się warunki oświetleniowe i temperaturowe (w szczególności przeciągi). Objawy słabnięcia rośliny mogą być następujące: 

• Brązowe i żółte plamy na liściach fikusa mogą świadczyć o żerowaniu przędziorka. Sprawdź natychmiast dolną stronę liści! Przędziorkom najczęściej towarzyszy charakterystyczna pajęczynka. Zaatakowane, zażółcone liście należy usunąć, a roślinę opryskać odpowiednim środkiem ochrony roślin. Więcej o przędziorkach przeczytasz tutaj: “Sezon na przędziorki. Jak rozpoznać, zwalczyć i zapobiegać?”,
• obwisłe liście fikusa, które z czasem żółkną i opadają są z reguły rezultatem nieodpowiedniego nawadniania – przelania lub przesuszenia – i wynikającymi z tego problemami z korzeniami. Jeśli fikus został przesuszony, to można zanurzyć doniczkę w naczyniu z wodą, aż podłoże porządnie nasiąknie. W przypadku przelania należy wyciągnąć roślinę z podłoża, oczyścić korzenie i przesadzić do świeżej, dobrze przepuszczalnej mieszanki. Gdy fikus zaatakowany został przez chorobę grzybowę, należy sięgnąć po fungicyd,
• białe kłębki na liściach fikusa to najprawdopodobniej sprawka wełnowca. Można zetrzeć je mechanicznie wacikiem namoczonym w spirytusie, ale po więcej informacji zapraszam do wpisu “Małe, białe kłaczki na roślinie. 3 sposoby na pozbycie się wełnowców”,
• usychające końcówki liści fikusa to może być powód uprawy w zbyt suchym pomieszczeniu. Roślina jest dość odporna na takie warunki, ale uprawa fikusa w warunkach poniżej 30% wilgotności powietrza może skutkować usychaniem końcówek. 

Podsumowując 

Fikus wierzbolistny zajmuje pierwsze miejsce w subiektywnym rankingu niedocenianych roślin wg Zazieleni, gdyż rzadko widuję go u innych miłośników roślin. Długie, wąskie, ciemnozielone liście fikusa wierzbolistnego (alias wąskolistnego) są przepiękne, a oryginalny pokrój wprowadza nieco orientalnego klimatu do wnętrza. Osobiście uważam tego fikusa za najłatwiejszego w uprawie – rośnie u mnie od kilku lat na tym samym, dość ciemnym stanowisku, nie zrzuca liści i lubi delikatne przesuszenie.

Pełen ranking niesłusznie niedocenionych roślin znajdziesz tutaj 👀

Daj znać w komentarzu, czy posiadasz fikusa wierzbolistnego w swojej kolekcji. Mile widziane zdjęcia! 📸 A może masz jakieś dodatkowe pytania na temat uprawy fikusa?

Jeśli uważasz, że mój blog jest dla Ciebie źródłem inspiracji i wiedzy, będzie mi miło, gdy wesprzesz rozwój bloga, wpłacając symboliczną złotówkę przez przycisk poniżej. Zebraną kwotę przeznaczę na opłacenie domeny i serwerów, aby nasz blog mógł się dalej rozwijać!

Nie zapomnij zerknąć na media społecznościowe Zazieleni – jesteśmy na Instagramie i Facebooku, gdzie znajdziesz jeszcze więcej porad i inspiracji. Każde polubienie ma znaczenie i również pomaga w rozwoju bloga!

Niech się Zazieleni! Cześć! 👋🏼
M.

Źródła inspiracji:
“Cudowna moc roślin”, F. Bailey, wyd. Filo
“Kwiaty w domu”, D. Metera, wyd. Prószyński i S-ka
“Rośliny ozdobne w mieszkaniu i na balkonie”, I. Kiljańska, wyd. PWRiL
“Ilustrowana encyklopedia roślin”, wyd. Agora SA
“Kwiaty w moim domu”, wyd. Hachette Polska